10 filmowych hitów o mowie i komunikacji i jeden film dokumentalny

Fot. Wikipedia, Colin Firth i Helena Bonham Carter 

Bardzo lubię dobre kino. Hollywoodzkie hity, kultowe polskie komedie, jak i bardziej kameralne produkcje o skromnym budżecie. Kiedyś nawet opisywałam filmy obejrzane w danym miesiącu. Przy wyborze filmów kieruję się poleceniami i różnymi kryteriami. Jednym z nich jest problematyka dotycząca zaburzeń mowy i komunikacji. Dlatego też postanowiłam przygotować ranking filmowych hitów o mowie i komunikacji. 

Wybór filmów jest czysto subiektywny, a kolejność zupełnie przypadkowa. Jak łatwo się domyśleć, filmów poruszających tematykę wad wymowy czy zaburzeń komunikacji jest niewiele, ale te, które wybrałam są naprawdę ciekawe. Idę o zakład, że przynajmniej dwa, trzy z tych obrazów widzieliście, co więcej – mogły się wam spodobać.

Filmy o mowie i komunikacji – zestawienie

1. Jak zostać królem, 2010 r. (jąkanie)

Film z gwiazdorską obsadą (rewelacyjny Colin Firth i Geoffrey Rush) sprzed dziesięciu lat. Był prawdziwym hitem, więc pewnie większość z was go widziała. Jeśli nie – trzeba koniecznie nadrobić. Akcja filmu toczy się w roku 1939; przedstawiony jest w nim epizod z życia króla Jerzego VI, który po objęciu tronu musi zmierzyć się z dodatkowym balastem. To… jąkanie, przez które nie jest w stanie swobodnie mówić, a co dopiero przemawiać do ludu, do tysięcy ludzi, którzy słuchają go w radio. Król od dzieciństwa jąkał się i zacinał, leczył się u różnych specjalistów. Bez skutku. Dopiero gdy trafia na ekscentryka i dziwaka, specjalistę od dykcji – Lionela Louge’a, coś zaczyna się zmieniać. To świetny film, znakomita reżyseria i wspaniała gra aktorska. Zwróćcie uwagę, jakie metody stosuje Louge, by pokonać jąkanie u pacjenta.

2. Rain Man, 1988 r. (autyzm)

To klasyka światowej kinematografii, film obsypany Oscarami. Charlie (w tej roli Tom Cruise) dowiaduje się, że jego ojciec zapisał swój całkiem spory majątek ekskluzywnemu domowi psychiatrycznemu. Kiedy rusza na miejsce, by wykłócić się o spadek, dowiaduje się, że ma starszego brata. Raymond jest dorosłym autystykiem, ale i wybitnie zdolnym człowiekiem – potrafi w pamięci rozwiązywać skomplikowane zadania matematyczne, ale już np. zupełnie nie rozumie wartości pieniędzy. Charlie decyduje się „porwać” brata z zakładu. Wyruszają w podróż, która pozwoli im się lepiej poznać. Kultowy film.

3. Motyl i skafander, 2007 r. (udar, zespół zamknięcia)

Niezwykły film, do którego scenariusz napisało życie… Powstał na podstawie autobiografii Jeana-Dominique’a Bauby’ego „Skafander i motyl”. Bauby był redaktorem francuskiego „Elle”. Rozległy udar spowodował u niego zespół zamknięcia. Jest to stan, w którym człowiek zachowuje zdolność myślenia i kojarzenia, ale ze względu na paraliż niemal wszystkich mięśni nie jest w stanie się poruszać. Jedynym sposobem, w jaki Bauby mógł kontaktować się z otoczeniem, było poruszanie lewą powieką (prawe oko zostało zszyte).

Dlaczego uwzględniłam ten film w zestawieniu, skoro brak wady wymowy? Chodzi o komunikację. Logopedia to nie tylko korygowanie nieprawidłowej wymowy, ale usprawnianie komunikacji. Ponieważ Bauby poruszał tylko lewą powieką, jego terapeutka odczytywała mu litery ułożone według częstotliwości ich występowania, zaś on mrugał powieką w odpowiednim momencie. Składane w ten sposób litery tworzyły wyrazy i całe zdania. W efekcie tak powstała książka „Skafander i motyl”. To jeden z moich ulubionych filmów, polecam.

4. Zaklęte serca, 2005 r. (Zespół Aspergera)

Film o niełatwej miłości. Josh Hartnett gra taksówkarza, geniusza matematycznego z zespołem Aspergera. „Porywająca romantyczna komedia o miłości między dwojgiem nietypowych młodych ludzi. Donald i Isabell nie wiedzą o swoim istnieniu, choć bardzo wiele ich łączy. Oboje nie potrafią funkcjonować w społeczeństwie tak jak każdy z nas. Nie umieją nawiązywać emocjonalnych relacji z innymi ludźmi. Lekarze nazywają to syndromem Aspergera. Pewnego dnia ich drogi się przetną i wtedy okaże się, że jednak są zdolni do uczucia, choć miłość między nimi to nie będzie sprawa łatwa.” (opis za: Filmweb) Na długo pozostaje w pamięci.

5. Dzień za dniem, 1989-1993 r. (serial, zespół Downa)

Za moich czasów szkolnych to był prawdziwy hit, oglądali go wtedy niemal wszyscy. Serial przedstawiał historię rodziny Thatcherów, których syn Corky (w tej roli pamiętny Chris Burke) ma zespół Downa. Rodzice zdecydowali wysłać go do zwykłej szkoły średniej, co wprawiło w zakłopotanie jego siostrę Beccę (Kellie Martin). Kelly na początku wstydziła się swojego niepełnosprawnego brata. Serial, całkiem dobrze zrobiony i ciekawy dla widza, uświadomił publiczności, jak osoba niepełnosprawna może funkcjonować w świecie osób sprawnych i jak ważna jest akceptacja innych osób, a przede wszystkim rodziny.

6. Nazywam się Khan, 2010 r. (Zespół Aspergera)

Głośna bollywoodzka produkcja z udziałem idoli tamtejszego kina: Kajol i Shah Rukh Khan (znamy ich oboje m. in. z „Czasem słońce czasem deszcz”). Obraz nie stał się tak popularny jak „Czasem słońce, czasem deszcz”, ale zasługuje na uwagę. Przedstawia on historię Rizvana Khana, hinduskiego dziecka z Zespołem Aspergera. Choć chłopiec ma duże problemy w relacjach z rówieśnikami, to jednak posiada niezwykły talent do mechaniki. Dzięki temu uwalnia rodzinę z ubóstwa.

Kiedy umiera jego ojciec, przenosi się do Stanów Zjednoczonych, do swego brata, który pomaga on mu poradzić sobie z wieloma przeciwnościami losu. Jest on odrzucany przez społeczeństwo nie tylko ze względu na swoją chorobę, ale również z powodu swojej religii – jest muzułmaninem. zostaje posądzony o działalność terrorystyczną przez władze amerykańskie i postanawia spotkać prezydenta Stanów Zjednoczonych, by osobiście wyjaśnić mu nieporozumienie i odzyskać dobre imię.

7. Prawdziwe życie aniołów, 2020 r. (afazja)

Tego filmu jeszcze nie można zobaczyć, ale nie mam wątpliwości, że zobaczy go spora widownia. Inspirowany jest prawdziwymi wydarzeniami z życia Krzysztofa Globisza. Tak obraz opisuje producent: „Znany i ceniony aktor Adam (w tej roli Krzysztof Globisz), przechodzi nagły i rozległy udar. Traci zdrowie i niezbędne do wykonywania swojego zawodu narzędzie – mowę (afazja). Pomimo niedającej nadziei diagnozy Agnieszka – żona Adama (Kinga Preis) z uporem i determinacją walczy o jego powrót do zdrowia i na scenę. Czy rodzina i przyjaciele zmotywują Adama by podjął wyzwanie i wydostał się z krainy między jawą, a snem, do której trafił w czasie choroby? Czy Adam wyjdzie z afazji i wróci do swojego życia przed udarem, kiedy był cenionym aktorem i uwielbianym przez studentów pedagogiem? Co tak naprawdę okaże się najważniejsze?”

8. Cudowny chłopak, 2017 r. (Zespół Treachera Collinsa)

Główny bohater cierpi na dyzostozę żuchwowo-twarzową zwaną też zespołem Treachera Collinsa (złożoność tego zespołu powoduje, że potrzebna jest również terapia logopedyczna, zwłaszcza w przypadku dzieci z implantem ślimakowym. Warto poczytać więcej o tym zespole. Kiedyś pisałam o nim na blogu). Film powstał na podstawie książki pod tym samym tytułem.

August ( w tej roli Jacob Tremblay) jest 10-letnim chłopcem, jednak od urodzenia zmaga się z deformacją twarzy, która skutecznie utrudnia jego relacje z rówieśnikami. Pomimo 27 przebytych operacji jego wygląd nadal znacznie różni się od pozostałych chłopców w jego wieku. To niełatwe, kiedy każdego dnia na ulicy trzeba zmierzyć się z ciekawskim i przenikającym wzrokiem przechodniów. Chłopiec starał się prowadzić normalne życie, ale do tej pory uczył się w domu. Nadszedł jednak w końcu czas, aby po raz pierwszy udać się do szkoły i stawić czoła chorobie.
August trafia do 5 klasy i od samego początku wzbudza niechlubne zainteresowanie wśród reszty uczniów, którzy widzą w nim jedynie dziwaka, który nie pasuje do reszty grupy. Bohater doświadcza licznych przykrości i upokorzenia, doskonale zdaje sobie sprawę z tego, że choroba jest przyczyną nienawiści skierowanej w jego stronę. Jacoba Tremblaya charakteryzował do roli artysta Arjen Tuiten. W pozostałych rolach: Julia Roberts i Owen Wilson.

9. Dzieci gorszego Boga, 1986 (osoby niesłyszące)

James (William Hurt) jest nowym nauczycielem mowy w szkole dla dzieci niesłyszących. Zakochuje się w pracującej tam jako woźna byłej uczennicy, buntowniczej Sarze (Marlee Matlin), która woli pozostać w szkole niż ryzykować życie w wielkim świecie. Początkowo kobieta unika nauczyciela, nie chce czytać z jego warg, porozumiewa się tylko językiem migowym. Z czasem jej uczucie się zmienia.

10. Serce to samotny myśliwy, 1986 r. (osoby niesłyszące)

Film jest adaptacją powieści Carson McCullers pod tym samym tytułem. Głuchoniemy John Singer (w tej roki świetny Alan Arkin) może komunikować się ze światem poprzez czytanie z ruchu warg i pisanie w notesie. Gdy jego najbliższy, również niemy przyjaciel Spiros (Chuck McCann) zostaje umieszczony w zakładzie psychiatrycznym, John wyjeżdża do Jefferson. Wynajmuje pokój u państwa Kelly, a jego sympatię i czułość wzbudza ich nastoletnia córka Mick (Sondra Locke).

11. Moje dziecko nie mówi (mutyzm wybiórczy)

To nie jest film fabularny, ani żaden filmowy hit. Znalazł się w moim zestawieniu, ponieważ nie ma filmów fabularnych o mutyzmie wybiórczym (albo ja na nie nie trafiłam jeszcze). Mutyzm jest specyficznym zaburzeniem, o którym wciąż niewiele się mówi. Aby uświadomić sobie skalę problemów, z jakimi borykają się całe rodziny dzieci cierpiących na mutyzm wybiórczy, warto zobaczyć film dokumentalny „Moje dziecko nie mówi”. Mam nadzieję, że uświadomi wam skalę problemów i uwrażliwi na to zaburzenie. Przedstawiona jest w nim historia trójki dzieci.
Cały film z polskim lektorem można zobaczyć tutaj: http://www.mutyzm.org.pl/moje-dziecko-nie-mowi-film-dokumentalny-z-polskim-lektorem/

Jestem ciekawa, czy znacie powyższe filmy 🙂

A może znacie tytuły, które pasowałyby do mojego zestawienia?