„Tajemnice okolic Niebylca”. Książka o moim regionie

„Tajemnice okolic Niebylca”, A. Chuchla, K. Grzebyk, Towarzystwo Miłośników Ziemi Niebyleckiej 2022

„Tajemnice okolic Niebylca” to moja najnowsza książka, która w pod koniec lipca ukazała się w rzeszowskim Wydawnictwie Edytorial. Napisałam ją wspólnie z dr. Antonim Chuchlą, prezesem Towarzystwa Miłośników Ziemi Niebyleckiej. Jest ona efektem naszej wieloletniej pracy i poszukiwań najciekawszych historii związanych z ziemią niebylecką. Na „Tajemnice okolic Niebylca” składa się kilkadziesiąt rozdziałów, z których każdy stanowi odrębną całość. Książkę można czytać od deski do deski albo swobodnie wybierać pomiędzy kolejnymi rozdziałami. Znalazły się w niej m.in. historia miłości Adama Mickiewicza i Ewy Henrietty Ankwiczówny, dziedziczki Niebylca; sprawa niewyjaśnionego mordu na ciężarnej służącej, o jaki podejrzewano miejscowych Żydów; historia wybitnego adwokata Stanisława Szurleja, gwiazdy przedwojennej palestry oraz kwestia… krów kościelnych.

„Tajemnice okolic Niebylca”, A. Chuchla, K. Grzebyk

„Tajemnice okolic Niebylca” – rozdziały

Pod koniec 2019 roku ukazały się „Sekrety Rzeszowa”, które napisałam w duecie z moją koleżanką dziennikarką Aliną Bosak. O tej publikacji możecie przeczytać w tym wpisie. Niedługo potem wspólnie z dr. Antonim Chuchlą, prezesem Towarzystwa Miłośników Ziemi Niebyleckiej rozpoczęliśmy pracę nad książka, która przybliżyłaby znane i mniej znane historie i opowieści dotyczące naszego regionu, czyli ziemi niebyleckiej.

Niektóre z nich były opisywane z Rocznikach niebyleckich, publikacji wydawanej od lat przez Towarzystwo Miłośników Ziemi Niebyleckiej, jednak wiele historii nigdy nie zostało opisanych szerzej. Kiedy zaczynaliśmy przygotowywać spis treści okazało się, że jest tyle tematów wartych publikacji, iż nie sposób będzie ich zmieścić w jednej książce. Wybraliśmy najciekawsze. Takie, które dotyczą wszystkich miejscowości w naszej gminie.

Książka liczy 52 rozdziały, większość z nich jest ilustrowana archiwalnymi fotografiami. Poszczególne rozdziały zawierają bibliografię, aby czytelnicy zainteresowani danym tematem, mogli sięgnąć także do innych źródeł.

„Tajemnice okolic Niebylca”, 2022

„Tajemnice okolic Niebylca” – osoby, miejsca i wydarzenia

Książka zawiera rozdziały dotyczące osób, miejsc i wydarzeń związanych z ziemią niebylecką. Nie są one wyraźnie rozdzielone, ale na pierwszych kilkudziesięciu stronach opisujemy miejsca, potem ludzi, a na końcu wydarzenia.

„Tajemnice okolic Niebylca” otwiera rozdział – legenda o właścicielach Niebylca – Kajetanie Junoszy Łempickim i Basi Balównie, którą na łamach literatury uwiecznił XIX-wieczny pisarz Zygmunt Kaczkowski. W ich wnuczce, Ewie Henrietcie Ankwiczównie zakochał się Adam Mickiewicz, o czym piszemy w innym rozdziale.

„Tajemnice okolic Niebylca”

„Tajemnice okolic Niebylca” – legendy, historia, opowieści

Dalej znajdują się teksty dotyczące nieistniejących wsi w gminie Niebylec (czyli Spornej, Zakobyla, Woli Nowej i Wolicy), historii Blizianki i Gwoździanki – dwóch wsi rusińskich zamieszkiwanych przez Zamieszańców; fenomenu przydrożnych kapliczek w naszym regionie, a także karczmy, która została zbudowana z cegły pochodzącej z klasztoru.

Piszemy o niebyleckim kapłanie – ostatnim kapelanie św. biskupa Józefa Sebastiana Pelczara, mieszkańcach tutejszych wsi zamordowanych w Katyniu, Starobielsku i Charkowie, słynnym Kazimierzu Dejmku, który był niebyleckim żołnierzem AK; szkole w Baryczce, na budowę której cesarz Franciszek Józef I ofiarował 50 złr.

„Tajemnice okolic Niebylca”, rozdział o ostatnich właścicielach Połomi, mojej rodzinnej miejscowości

W książce znajdują się rozdziały o reformie rolnej na terenie Niebylca, strajku chłopskim na naszym terenie, niebyleckich kurantach, odbiciu partyzantów aresztowanych przez gestapo w Połomi w 1944 r., luteckich rektorach uczelni wyższych w Krakowie.

„Tajemnice okolic Niebylca”, rozdział o Andrzeju Urbanie z Lutczy

Są też bardziej „sensacyjne” teksty, jak np. o rytualnym (?) mordzie na ciężarnej służącej, o jaki była podejrzewana żydowska rodzina z Lutczy, niewyjaśnionym zaginięciu młodego poety z Połomi czy Janie Krzyżu – Czechu osiadłym w Gwoźnicy, który dwa razy umierał. 

„Tajemnice okolic Niebylca”, rozdział otwierający książkę

Książkę można kupić w rzeszowskim Wydawnictwie Edytorial, w Urzędzie Gminy w Niebylcu i Bibliotece Publicznej w Niebylcu. Autorzy nie pobierają honorarium, cały dochód ze sprzedaży książek zostanie przeznaczony na działalność Towarzystwa Miłośników Ziemi Niebyleckiej.

Dziękujemy wszystkim, którzy przyczynili się do powstania tej książki.

Życzymy miłej lektury.