O tragicznej historii upuszczonego kubka z masłem, czyli opowiadanie „Salome, Salome…” –

Cecylia Machoś, Strzyżów – „Salome, Salome…”
Woda, która była czysta i źródlana, zaczęła nabierać koloru krwi. Przerażenie ogarniało ją coraz bardziej. Czuła, że ktoś szarpie ją za ramiona i wypowiada jej imię, ale nie mogła otworzyć oczu.
– Salome, obudź się, Salome – Szmuel półgłosem wołał żonę. – Salome pobudzisz dzieci.
Ocknęła się w końcu i z ulgą przytuliła do męża.
– Znów miałam ten straszny sen. Szmuel tak się boję. – Mężczyzna gładził jej drżące plecy i szeptał: – Wszystko będzie dobrze, będzie dobrze…
Każde z nich wiedziało jednak, że świat, w którym żyją, nie jest dobry – zwłaszcza dla Żydów. Na ławie niedaleko łóżka leżało ubranie. W świetle księżyca spośród ciemnego stroju, jak światełko w ciemności odbijała się „gwiazda Dawida”, symbol przynależności do narodu wybranego. Kiedyś bycie Żydem napawało ich dumą. Wierzyli, że są wyjątkowi. Teraz wszystko się zmieniło. Docierały do nich informacje o tym, że Niemcy wszystkich Żydów z okolicy prowadzą w kierunku Rzeszowa, że specjalne transporty wywożą ich w nieznane strony. Każdego dnia czuli niepewność, nie wiedzieli, co się z nimi stanie.
Salome nie mogła zasnąć, wstała, by sprawdzić, czy dzieci są okryte. Ich widok napełniał ją dumą. W kołysce słodko spała Laja. Miała prawie rok i zaczynała stawiać pierwsze nieporadne kroki. Jej malutką, pucołowatą buzię otaczały ciemne loczki. Była taka śliczna.
W łóżku obok leżał spokojnie jej pierworodny – Frojm. Odgarnęła włosy z jego czoła, pogłaskała delikatnie głowę, uśmiechnęła się bezwiednie. W porównaniu z siostrą wydawał się taki duży, ale miał dopiero sześć lat. Patrząc na syna, przypominała sobie czasy jego narodzin oraz wcześniejsze, kiedy jako panna młoda stała pod baldachimem obok Szmuela. W blasku świec włosy męża błyszczały jak węgiel – była  taka szczęśliwa. Wyjrzała przez okno. Niebylecki rynek wciąż jeszcze pogrążony był w ciemnościach, ale na tle nieba widać było zarysy dachu synagogi. Salome zaczęła się modlić. Wraz ze słowami modlitwy do jej
serca powracał spokój, który odpędzał strach,  jak świt rozpraszający ciemności.

***
Krzyki Niemców wypędzających niebyleckich Żydów na rynek rozlegały się ze wszystkich stron. Szmuel nie rozmawiał z żoną, jedynie wzrokiem dodawał jej otuchy. Oboje wiedzieli, że ta chwila kiedyś nastąpi i, mimo że wcześniej niczego nie ustalali, każde z nich w pośpiechu wykonywało swoje obowiązki. Salome przygotowywała dzieci, ubierała je, gromadziła niezbędne przedmioty codziennego użytku. Szmuel wyciągnął ze skrytki oszczędności i ukrył w woreczku na piersi, a potem rzeczy zgromadzone przez żonę pakował w tobołki. Kiedy wyszli przed dom, zobaczyli, że oprócz znajomych Żydów na rynku zebrało się również wielu Polaków. Ich łzy świadczyły o tym, że szczerze im współczują. W pewnym momencie do Salome podbiegła Hania – szkolna koleżanka, z którą łączyła ją przyjaźń.
– Masz chociaż to – powiedziała, wtykając w ręce Żydówki garnuszek z masłem, po czym ze szlochem przytuliła Salome. Zdecydowany głos Niemca oderwał je od siebie, esesman odepchnął Hanię, a potem skierował rodzinę Salome ku pozostałym Żydom. Kobieta mocniej przytuliła trzymaną na rękach Laję, a garnuszek podała synkowi:
– Trzymaj Frojm, tylko nie upuść.
 Rozejrzała się i zobaczyła starego Schafera z długą, białą brodą, który wyglądał dostojnie niczym prorok. Widziała Salzmana, całe rodziny Fejtów, Steinmetzów. Poczuła się pewniej wśród tylu znajomych osób. Popędzani karabinami przez esesmanów ruszyli drogą w kierunku Małówki. Szmuel szedł, niosąc tobołki z ich dobytkiem, Frojm dreptał obok niego. Salome niosła Laję, która co chwilę wybuchała śmiechem, ciesząc się obecnością rodziców i nie zdając sobie sprawy z tego, co naprawdę się dzieje. Salome patrzyła na znajome miejsca i zastanawiała się, czy kiedyś je jeszcze zobaczy. Chyba podobnie myśleli inni, bo wśród maszerujących panowała cisza i tylko niekiedy można było usłyszeć czyjś szept. Obejrzała się, i w oddali ujrzała synagogę – dumę niebyleckich Żydów, miejsce modlitwy, dom Jahwe. 
– Mamusiu, dokąd idziemy? – odezwał się Frojm po raz pierwszy od wymarszu z Niebylca.
– Mówiłam ci już, że prowadzą nas do Rzeszowa – Salome starała się mówić spokojnym głosem.
– Po co? – zapytał chłopiec.
Co powiedzieć wrażliwemu, niewinnemu dziecku? Jakimi słowami je uspokoić, skoro sama była przerażona?
– Chcą nas przewieźć w bezpieczne miejsce, gdzie będą sami Żydzi – odpowiedziała.
Frojm wpatrzył się w twarz matki, jakby starał się wyczytać z niej prawdę. Nagle potknął się i przewrócił. Wypuszczony z rąk garnuszek potoczył się na drogę. Szmuel pomógł synkowi wstać, aby nie hamować marszu, a Salome podniosła garnuszek. Masło, które w nim było, pobrudziło się piaskiem.
– Nic się nie stało synku – zwróciła się do chłopca, któremu łzy napłynęły do oczu z powodu rozbitego kolana i własnej niezgrabności.
– Poniesiesz Laję? – Salome zapytała męża, a kiedy zabrał od niej dziewczynkę, skierowała się w stronę przydrożnego rowu. W fosie była czysta woda, w której chciała opłukać masło. Kiedy uczyniła kilka kroków, usłyszała huk, poczuła ból  i przewróciła się. Woda w fosie, która była czysta i źródlana, zaczęła nabierać koloru krwi. Przerażenie ogarniało ją coraz bardziej. Usłyszała krzyk, ktoś wołał ją po imieniu, ale nie mogła otworzyć oczu.