Filmowe hity o mowie i komunikacji. Część 2
Mój wpis sprzed prawie pięciu lat (!) o filmowych hitach o mowie i komunikacji przeczytało mnóstwo osób i wciąż jest on jednym z najczęściej wyszukiwanych na mojej stronie. Pora na drugą część zestawienia, w którym chcę was zachęcić do obejrzenia kilku filmów o ważnej społecznie tematyce, ale reprezentujących naprawdę dobre kino. Kolejność filmów jest przypadkowa. Polecam wszystkie.
1. „Temple Grandin” (2010) – autyzm
Obraz z 2010 roku z Claire Danes w tytułowej roli został nagrodzony siedmioma statuetkami Emmy oraz Złotym Globem. Jest to opowieść o kobiecie z autyzmem, która dzięki swojej determinacji zostaje ekspertem w dziedzinie hodowli zwierząt. To dzięki Temple Grandin i jej publikacjom wiemy więcej na temat autyzmu, zaś jej niezwykła historia jest dowodem na to, iż mimo wielu ograniczeń można być naukowcem i ekspertem. Wystarczy powiedzieć, że Grandin jako dziecko długo nie potrafiła wydobyć z siebie słów, tylko krzyczała. Wpadała we wściekłość, traciła nad sobą kontrolę, gryzła, nie interesowała się ludźmi, nie znosiła dotyku, nie nawiązywała kontaktu wzrokowego. Godzinami koncentrowała się na ziarenkach piasku, kręciła się w kółko albo kiwała. Dla rodzin auty styków brzmi znajomo, prawda? Dzięki rodzinie Grandin nauczyła się mówić i rozumieć emocje, ale nie wyszła za mąż, nie ma też dzieci. O swoim mózgu mówi tak: „Mój umysł działa jak internetowa wyszukiwarka, zaprogramowana wyłącznie na obrazy. Im więcej ich zgromadzę w Internecie mojego mózgu, tym większą liczbą wzorców dysponuję w nowych sytuacjach”. Jeśli chcecie zrozumieć autystów, koniecznie zobaczcie ten film.
2. Domek z kart (1993 r.) – mutyzm wybiórczy
Ten film był moim odkryciem. Trafiłam na niego zupełnie przypadkowo go w okresie bożonarodzeniowym i zaintrygował mnie od samego początku. Stare, bo przecież już ponad trzydziestoletnie kino, okazało się nie tylko ciekawe dla mnie pod kątem terapeutycznym, ale i trzymające do końca w napięciu. Świetna gra Tommy’ego Lee Jonesa w roli psychologa terapeuty i Kathleen Turner jako matki powodują, że warto ten obraz zobaczyć. Film opowiada historię archeolożki Ruth, która wraz z mężem i dwójką dzieci podróżowała po całym świecie do czasu, gdy podczas jednej z wypraw tragicznie zginął jej mąż. Po jego śmierci ich córka Sally przestała mówić i zaczęła się dziwnie zachowywać. Nauczyciele oraz psycholog Jake (Lee Jones) stawiają diagnozę autyzmu, jednak Ruth odrzuca ją. Kierując się matczyną intuicją próbuje wejść w świat dziewczynki, zrozumieć ją i znaleźć sposób, by nawiązać z nią kontakt. Heroiczna postawa matki, która za wszelką cenę chce zrozumieć swoje dziecko, niesie ze sobą różne konsekwencje. Polecam ten film gorąco, zwłaszcza jeśli chcecie zrozumieć, czym jest mutyzm wybiórczy.
3. Fortepian (1993 r.) – komunikacja alternatywna
Ten film to prawie klasyka. Niezwykłe zdjęcia i niezapomniane kreacje aktorskie Holly Hunter i Anny Paquin w głośnym, nagradzanym obrazie Jane Campion. Jest rok 1851, Ada trzydziestoletnia Szkotka, która przestała mówić mając 6 lat, przybywa wraz dorastającą córką do Nowej Zelandii, by tam poślubić człowieka, który postanowił wziąć żonę z ogłoszenia. Wraz z kobietą przypłynął jej fortepian – instrument, za pomocą którego porozumiewa się ze światem. Ada posługuje się też językiem migowym, który tłumaczy jej córka Flora.
4. Sonata (2021 r.) – niedosłuch
Film przedstawiający historię Grzegorza Płonki z Murzasichla, u którego błędnie postawiono diagnozę autyzmu. Po raz pierwszy dowiedziałam się o niej w 2017 r., czytając zbiór reportaży Justyny Kopińskiej pt. „Polska otwiera oczy”. Grzegorz urodził się jako wcześniak obarczony szeregiem wad wrodzonych, najpierw zdiagnozowano u niego autyzm, a potem jeszcze umiarkowane upośledzenie. W wieku siedmiu lat trafił do Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Zakopanem, a dopiero w wieku 14 lat, dzięki prof. Skarżyńskiemu otrzymał właściwą diagnozę – niedosłuch. Otrzymał aparaty słuchowe, a potem implant ślimakowy i zaczął uczyć się mówić. Okazało się, że ma doskonały słuch muzyczny. Film jest bardzo przejmujący, a scena, gdy Grzegorz gra przed ogromną publicznością Sonatę Księżycową Bethoveena wyciska łzy.
5. Święto ognia (2023 r.) – porażenie mózgowe/komunikacja alternatywna
Film powstał na podstawie znakomitej książki Jakuba Małeckiego, jednego z moich ulubionych współczesnych polskich pisarzy. To historia dwóch sióstr Łucji, tancerki i baletnicy oraz nastoletniej Nastki, dziewczyny z porażeniem mózgowym. Obie walczą z ograniczeniami własnego ciała, które niekoniecznie jest posłuszne. Historię poznajemy z perspektywy Nastki, porozumiewającej się z otoczeniem dzięki komunikacji alternatywnej. Świetny film w reżyserii Kingi Dębskiej, z doskonałą obsadą i świetna książka, od której nie mogłam się oderwać. Przeczytajcie książkę, zobaczcie film. To pouczająca lekcja na temat niepełnosprawności i tego jak funkcjonują osoby niepełnosprawne ruchowo, ale pełnosprawne intelektualnie.
6. Chce się żyć (2013 r.) – porażenie mózgowe/komunikacja alternatywna
O tym filmie Macieja Pieprzycy raczej nie dało się nie słyszeć choćby ze względu na genialną rolę Dawida Ogrodnika w roli Mateusza Rosińskiego cierpiącego na dziecięce porażenie mózgowe. Aktor na potrzeby tej roli schudł 10 kg, ruchy ciała ćwiczył pod nadzorem mistrza pantomimy Bartłomieja Ostapczuka. Obraz przedstawia historię młodego mężczyzny opisaną przez Macieja Pieprzycę w książce pod tym samym tytułem. Lekarze uznają, że Mateusz będzie rośliną – nie będzie chodził, mówił ani nic rozumiał, tymczasem okazuje się, że chłopiec rozwija się intelektualnie, ale jego ciało nie pozwala na komunikację. Chce przekonać innych, że wcale nie jest rośliną, ale staje się to możliwe dopiero gdy do placówki trafi młoda wolontariuszka, a on sam przyciąga uwagę lekarki, która pracuje nad eksperymentalnymi metodami leczenia.
7. Cisza/Silent child (2017) – niedosłuch/brytyjski język migowy
Mało znany obraz, a koniecznie wart uwagi. Jest to film krótkometrażowy nagrodzony Oscarem w kategorii najlepszy film krótkometrażowy. Powstał na kanwie osobistych doświadczeń Rachel Shenton, autorki scenariusza, reżyserki (wspólnie z narzeczonym) i jednocześnie aktorki wcielającej się w tym filmie w rolę Joanne, pracownicy socjalnej. W wiejskiej, angielskiej rodzinie klasy średniej dorasta czteroletnia Libby (Maisie Sly). Czteroletnia dziewczynka jest głucha i całe swoje życie spędza w świecie ciszy. Zapracowani rodzice decydują się na skorzystanie z pomocy pracownika socjalnego, który wspomoże ich najmłodsze dziecko w pójściu do szkoły. Joanne i Libby niemal natychmiast znajdują nić porozumienia, gdy kobieta zaczyna uczyć dziewczynkę brytyjskiego języka migowego. Ciekawostką jest fakt, że podczas odbierania Oscara Rachel Sheneton wygłosiła mowę w języku migowym. Pamiętajcie, że język migowy nie jest jednolity – tu zobaczycie jego wersję brytyjską.
8. Ucieczka w milczenie (2004) – mutyzm wybiórczy
Film z Kristen Stewart w roli nastolatki pogrążonej w depresji, która przestaje się do kogokolwiek odzywać, próbując zapomnieć dramat, jaki przeżyła podczas wakacji. Matka nie dostrzega, że z jej córką dzieje się coś złego. Dziewczyna traci sympatię rówieśników, zaczyna mieć także problemy z nauką. Może liczyć jedynie na wsparcie nauczyciela plastyki, pana Freemana i szkolnego kolegi. Wkrótce Melinda zaczyna zdawać sobie sprawę, że uciekając w milczenie, sprawia, że czuje się coraz gorzej. Scenariusz film powstał na podstawie powieści Laurie Halse Anderson.
Pozdrawiam,
K.
